خرابی بوستر ترمز
بوستر قطعهای گرد و سیاهرنگ است که پشت پدال ترمز و روی دیواره جداکننده کابین و موتور قرار میگیرد. داخل بوستر یک دیافراگم بزرگ وجود دارد؛ یک طرف آن به خلأ موتور متصل است و طرف دیگر با ورود هوای اتمسفر پر میشود. اختلاف فشار بین ۲ طرف، دیافراگم را بهسمت جلو حرکت میدهد و نیروی اضافهای به میله پدال وارد میکند.
اگر بوستر خراب شود یا نتواند خلأ را نگه دارد، این نیروی کمکی از بین میرود. درنتیجه، تمام فشار ترمز فقط به نیروی پای راننده وابسته میشود و پدال سفت و سنگین خواهد بود.
روش ساده برای تست خرابی بوستر این است که وقتی موتور خاموش است، پدال ترمز خودرو را چند بار فشار دهیم تا خلأ باقیمانده تخلیه شود. بعد، در آخرین فشار، پای خود را روی پدال نگه داریم و موتور را روشن کنیم. اگر بوستر سالم باشد، پدال باید بهآرامی پایین برود؛ چون بهمحض روشنشدن موتور، داخل بوستر خلأ به وجود میآورد. این خلأ باعث میشود دیافراگم داخل بوستر بهسمت عقب کشیده شود و پدال بهسمت پایین حرکت کند. اما اگر پدال همچنان سفت در جای خود باقی بماند، به احتمال زیاد بوستر خراب است و باید کل قطعه عوض شود.
قسطی بدون سود و پیش پرداخت
خرابی شلنگ خلأ
این شلنگ خلأ است که بین موتور و بوستر ترمز قرار میگیرد و خلأ مورد نیاز بوستر را از موتور به این قطعه انتقال میدهد. این شلنگ از یک لاستیک مقاوم ساخته میشود و ممکن است به مرور زمان فرسوده شود، ترک بردارد یا بپوسد. از طریق ترکها هوا به داخل نشت میکند و خلأ از بین میرود؛ درنتیجه پدال ترمز سفت میشود و بهسختی عمل میکند.
یکی از نشانههای واضح خرابی شلنگ خلأ این است که هنگام فشردن پدال، صدای خشخش یا هیس میشنویم. این صدا میتواند از محل ترک یا از دیافراگم بوستر باشد.
در این شرایط باید شلنگ خلأ را از نظر ترک، لهشدگی یا پارگی بررسی کرده و در صورت وجود آسیبدیدگی، آن را با نوع مناسب و استاندارد آن جایگزین کنیم.
بیشتر بخوانید: چه مواردی باعث یکسره شدن فن خودرو میشوند؟
خرابی شیر یکطرفه (دریچه کنترل بوستر)
شیر یکطرفه یا دریچه کنترل بوستر، سوپاپ کوچکی است که اجازه میدهد خلأ تولیدشده در موتور به بوستر منتقل شود و از بازگشت هوا به بوستر جلوگیری میکند. اگر این شیر خراب شود، بوستر دیگر خلأ کافی برای افزایش نیرو در اختیار نخواهد داشت. بنابراین، پدال ترمز سفت میشود و ما باید هنگام ترمزگیری، نیروی بیشتری وارد کنیم.
اگر هنگام فشردن پدال، هوای اضافی از کنارههای محل اتصال به بوستر خارج میشود یا پس از روشنشدن موتور، پدال همانطور سفت باقی میماند، احتمالاً این شیر خراب شده است و به تعویض نیاز دارد.
آسیبدیدگی سیلندر اصلی
سیلندر اصلی یا مستر سیلندر به بوستر متصل است و قلب سیستم ترمز به حساب میآید. این قطعه نیروی بوستر را از طریق روغن ترمز به چرخها منتقل میکند تا لنتها به دیسک بچسبند و خودرو متوقف شود.
اگر این سیلندر کهنه شود یا آسیب ببیند، دیگر فشار روغن بهدرستی منتقل نمیشود، ترمزها ضعیف میشوند و متعاقب با آن، پدالگیری ما هم سختتر خواهد شد.
متناسبنبودن محور و طول پدال ترمز
طول پدال نسبت به محور چرخش (محوری که پدال حول آن حرکت میکند) باید استاندارد و در حدود ۴ به ۱ باشد. با این نسبت، نیرویی که با پا وارد میکنیم، به بهترین شکل به بوستر ترمز منتقل میشود و فشار کافی به مستر سیلندر میرسد.
اگر این نسبت درست نباشد، فشار پدال بهطور کامل به بوستر منتقل نمیشود و عملکرد آن به مشکل میخورد. در این صورت، بازهم ما میمانیم و یک پدال سفت و ترمزگیری سخت. تشخیص این نسبت، دانش و بررسی فنی میخواهد و اصلاح آن باید توسط متخصصی حرفهای انجام شود.
گیرکردن کالیپر ترمز
کالیپر قطعهای است که روی دیسک ترمز هر چرخ نصب میشود. این قطعه یا بازوی متحرک، هنگام توقف، لنتها را به دیسک فشار میدهد تا با ایجاد اصطکاک، چرخها کند و متوقف شوند. درواقع، وقتی پدال را فشار میدهیم، فشار روغن ترمز از سیلندر اصلی به کالیپر منتقل میشود تا حرکت کند و لنتها را به دیسک بچسباند.
اگر کالیپر گیر کند یا حرکت روانی نداشته باشد، لنت ترمز هم بهطور کامل به دیسک نمیچسبد یا گیر میکند. به این ترتیب، اصطکاک اضافی ایجاد میشود و پدال سفت و نامتعادل به نظر میرسد. برای بررسی و رفع آن باید به تعمیرگاه مراجعه کنیم.
روغن ترمز کهنه یا آلوده
مایع ترمز با گذشت زمان کیفیت و خواص هیدرولیکی خود را از دست میدهد؛ آب و رطوبت جذب میکند یا ناخالصی و ذرات معلق در آن جمع میشود. با افت کیفیت آن، فشار منتقلشده به چرخها هم کاهش مییابد، پدال سفت و کنترل ماشین دشوارتر میشود. برای رفع این مشکل باید روغن ترمز را تعویض کنیم.
آلودگی سیستم ترمز
ورود گردوخاک، گلولای و کثیفی به سیستم ترمز هم میتواند باعث سفت شدن پدال ترمز شود. این ذرات معمولاً روی کالیپرها، پیستون سیلندر یا لنتها جمع میشوند و اجازه نمیدهند حرکت روانی داشته باشند. برایند این اتفاق هم خود را در سفتی و نامتعادلی پدال نشان میدهد.
پس باید بهطور دورهای و منظم سیستم ترمز را تمیز کنیم و اگر لازم است، لنتها و پیستونها را روانکاری کنیم تا حرکت آزادانهای داشته باشند.
مشکل در ترمز abs
ABS نوعی سیستم ایمنی است که روی سیستم ترمز هیدرولیک خودرو نصب میشود و از قفلشدن چرخها در هنگام ترمزهای شدید جلوگیری میکند؛ یعنی وقتی با شدت ترمز میگیریم و سرعت چرخها ناگهان خیلی کم میشود، ABS بهطور خودکار فشار ترمز را لحظهای کاهش و دوباره اعمال میکند تا چرخها سر نخورند و راننده کنترل خودرو را از دست ندهد.
بیشتر خودروهای تولید دهه ۸۰ و بعد از آن دارای ABS هستند؛ مثل پراید، پژو ۴۰۵، پژو پارس، سمند، نیسان دیزل و نیسان وانت که در مدلهای جدید خود به این سیستم مجهز شدهاند.
علت چوب شدن ترمز ای بی اس میتواند خرابی سنسورها یا واحد کنترل آن باشد. اگر پدال ترمز، در لحظاتی که ABS فعال است، سفت یا غیرطبیعی میشود، مشکل از همین سیستم است. در این حالت میتوانیم یکی از سوکتهای ABS را موقتاً جدا کنیم تا سیستم ترمز به حالت عادی خود برگردد و بعد در فرصت مناسب، برای تعمیر این بخش اقدام کنیم.
حرف آخر
بهطور کلی دلیل سفت شدن پدال ترمز در همه خودروها مشابه است. اما نوع طراحی سیستم ترمز و کیفیت قطعات آنها با هم فرق دارد. برای مثال، در پراید که سیستم سادهتری دارد، بیشتر با خرابی زودرس بوستر یا نشتی شلنگ خلأ مواجه میشویم، درحالیکه در خودروهای مدرن اغلب خرابی سنسورها و ماژول ABS دیده میشود.
ازآنجاکه خرابی و سفتی ترمز خطرناک است، بهترین کار این است که بهطور منظم آن را بررسی و سرویس کنیم تا خیالمان از عملکرد صحیح آن راحت باشد و احتمال بروز مشکل یا حادثه کاهش یابد.
