نحوه تشخیص یاتاقان زدن ماشین

هرچقدر هم که یاتاقان زدن اتفاق وحشتناکی به نظر برسد، در بعضی از مواقع می‌توان آن را از قبل پیش‌بینی کرد. علائم یاتاقان زدن شامل چند علامت خیلی خاص می‌شود:

• شنیدن صدای تق‌تق از موتور: وقتی یاتاقان از کار می‌افتد، صداهای ریتم‌داری از داخل موتور شنیده می‌شود. گویا قطعاتی در حال برخورد با هم هستند و به‌خصوص هنگام شتاب‌گیری بیشتر از قبل شنیده می‌شوند. صدای یاتاقان زدن ماشین چیزی شبیه به برخورد دو فلز به همدیگر است.
• کاهش فشار روغن: یاتاقان برای عملکرد درست به لایه‌ای ثابت از روغن با فشار کافی نیاز دارد. وقتی خراب شود و بین میل‌لنگ و یاتاقان فاصله و لقی ایجاد شود، فشار روغن افت می‌کند. این کاهش فشار روغن در خودروهای قدیمی که نشانگر فشار روغن دارند قابل مشاهده است. اما برای خودروهای جدید که این نشانگر وجود ندارد، تا فشار روغن از حدی کمتر نشود کامپیوتر خودرو دستور خاموشی موتور را صادر نمی‌کند.
• لرزش شدید و غیرعادی موتور: ازآنجاکه یکی از وظایف یاتاقان کاهش لرزش موتور است، با خراب‌شدن آن مشخصاً لرزش‌های موتور غیرعادی و کاملاً قابل تشخیص می‌شود.
• موارد دیگر: مواردی مانند گرمای بیش از حد بخش پایینی موتور که به علت اصطکاک بالا ایجاد شده است یا وجود براده فلز در روغن نیز می‌تواند نشانه‌های یاتاقان زدن باشد.

دلایل یاتاقان زدن چیست؟

دلیل اصلی یاتاقان زدن در بسیاری از موارد به روغن موتور و اجزای وابسته به آن برمی‌گردد. اما دلایل دیگری نیز می‌تواند وجود داشته باشد که در زیر به آن‌ها اشاره می‌کنیم:

پایان‌یافتن عمر یاتاقان

هرچقدر هم که جنس یاتاقان استفاده‌شده مرغوب باشد، نمی‌توان تا ابد از آن انتظار عملکردی بی‌نقص داشت. به‌خصوص در بازار لوازم یدکی کنونی که پیداکردن جنس اصل کار نسبتاً سختی است، توصیه می‌شود حدوداً هر ۱۰۰ هزار کیلومتر یک بار یاتاقان را عوض کنید تا درگیر یاتاقان زدن و مشکلات بعد از آن نشوید.

استعلام خلافی خودرو

رانندگی زیاد در دور بالای موتور

بدیهی است که در سرعت زیاد، دور موتور هم بالا برود. اما بعضی رانندگان، به‌خصوص رانندگانی که تجربه کافی ندارند، در دنده‌های پایین‌تر بیش از حد پدال گاز را فشار می‌دهند، بدون اینکه به این موضوع آگاه باشند؛ یعنی وقتی در سرعت پایین دور موتور به محدوده ۳۰۰۰ رسید و شما دنده را تغییر ندادید، درواقع موتور به دور بالا رسیده است و موتور امکان یاتاقان زدن خواهد داشت. چون فشار بیش از حدی دارد به آن وارد می‌شود.

ازکارافتادن سیستم خنک‌کننده

اگر یاتاقان تحت دمای بسیار بالایی قرار بگیرد، امکان دارد ذوب شود و موتور را به‌طور کلی از کار بیندازد. درنتیجه، زمانی که سیستم خنک‌کننده ماشین نتواند به اندازه کافی دمای موتور را کاهش دهد، احتمال یاتاقان زدن نیز بالا می‌رود.

مشکلات مرتبط با روغن موتور

روغن موتور نقش اساسی را در مواجهه با کارکرد درست یاتاقان ایفا می‌کند. در سه حالت ممکن است روغن موتور یا اجزای مرتبط با آن باعث یاتاقان زدن شوند:

• استفاده از روغن موتور بی‌کیفیت: اگرچه تنوع روغن موتور در بازار زیاد است، اما اینکه کدامشان – خارجی یا ایرانی – بهترین و ایدئال‌ترین است، هنوز محل مناقشه است. اما چیزی که در این بین اثبات شده این است که روغن‌های موتور بی‌کیفیت که ناخالصی‌های فراوانی دارند، باعث خوردگی قطعات موتور ازجمله یاتاقان می‌شوند.
• عدم تعویض به‌موقع روغن موتور و فیلتر روغن: توصیه می‌شود هر ۶۰۰۰ کیلومتر روغن موتور و فیلتر روغن را تعویض کنید. اگر این موضوع را پشت گوش بیندازید، ناخالصی‌های روغن بیشتر می‌شوند و عمل روان‌کاری که یکی از مهم‌ترین نیازهای یاتاقان است، دچار اختلال می‌شود. درنهایت نیز با افزایش اصطکاک، احتمال یاتاقان زدن افزایش پیدا می‌کند.
• خرابی پمپ روغن: اگر به خاطر خرابی اویل پمپ، به اندازه و با فشار کافی روغن به اجزای موتور نرسد، روان‌کاری انجام نمی‌شود و یاتاقان و سایر اجزای موتور به مشکل می‌خورند.

بیشتر بخوانید: ۱۱ علت استارت نخوردن ماشین + راهکارها

جلوگیری از یاتاقان‌زدن

ازآنجاکه هزینه یاتاقان زدن ماشین که شامل خرید یاتاقان و دستمزد تعویض آن می‌شود در سال ۱۴۰۴ از حداقل حدود ۲ میلیون تومان آغاز می‌شود، توصیه می‌شود با رعایت نکاتی ساده مانع یاتاقان‌زدن خودروی خود شوید. اقداماتی که برای جلوگیری از یاتاقان زدن می‌توانید انجام دهید تقریباً واضح است که مهم‌ترین آن موارد زیر هستند:

• استفاده از روغن موتور باکیفیت؛
• تعویض به‌موقع روغن موتور و فیلتر روغن؛
• عدم رانندگی دائم در دور موتور بالا.

حرف پایانی

هر زمان که به‌نحوی عملکرد یاتاقان دچار مشکل شود، بحث یاتاقان زدن به میان می‌آید. در بیشتر موارد، با اختلالی که در عمل روان‌کاری به وجود می‌آید، یاتاقان کارکرد خودش را از دست می‌دهد و به دنبال آن هسته اصلی موتور نیز از کار می‌افتد. به این ترتیب، منطقی است که به صداهایی که از موتور می‌آید دائماً توجه کنید و هر مورد غیرمعمول را پیگیری کنید. همچنین، با درنظرگرفتن وضعیت روغن موتور و فیلتر آن می‌توان مانع از بروز این اتفاق شد.